యాత్రా విశేషాలు లేబుల్‌తో ఉన్న పోస్ట్‌లను చూపుతోంది. అన్ని పోస్ట్‌లు చూపించు
యాత్రా విశేషాలు లేబుల్‌తో ఉన్న పోస్ట్‌లను చూపుతోంది. అన్ని పోస్ట్‌లు చూపించు

8, మే 2012, మంగళవారం

అబూ పర్వతం


  

 అబూ  పర్వతం


1898 లో అబూ పర్వతం





మేము బస చేసిన హోటల్ ఇదే 


అబూ పర్వతంలో  బ్రహ్మకుమారిల ప్రధాన కార్య లయం ఉంది.  గుజరాతీయులకు రాజస్తాన్ ప్రజలకు ఇది వేసవి విడిది. ఇక్కడి ప్రజలు కేవలం పర్యాటకుల మీదనే ఆధారపడి జీవిస్తారు. వీరికి మరో జీవనోపాధి లేదని ఇక్కడి గైడు చెప్పాడు. ఇక్కడికి అత్యధికంగా గుజరాతీయులు వస్తారని గుడు చెప్పాడు.  విదేశా ల నుండి పర్యాటకులు ఇక్కడకు వస్తుంటారు.  అరవాలి పర్వతాలలో ఉన్న  ఈ ప్రదేశం వేసవి విడిదిగా పర్యాటకులకు ఆహ్లాదం కలిగిస్తూ ఉంటుంది. 


అంబాజీ నుండి బయలుదేరి సాయం సమయానికి ముందే అబూ పర్వతానికి చేరుకున్నాము.  బసకు చేరిన వెంటనే  సేదతీర్చుకుని ఉత్సాహంగా సూర్యాస్తమయ దృశ్యం చూడడానికి బసులో ప్రయాణం అయ్యాము.  సూర్యోదయ దృశ్యం చూసే ప్రదేశానికి చేరాలంటే బసుదిగి  రెండు కిలోమీటర్లు వెళ్ళవలసి ఉంటుంది.   అక్కడ నుండి వెళ్ళడానికి ప్రత్యేకమైన చిన్న బండ్లు ఉన్నాయి. ఆ బండ్లలో వారు నలుగురిని ఎక్కించుకుని తీసుకు వెళ్లి తిరిగి తీసుకు వచ్చి వదిలి వెడతారు. దానికి కొంత రుసుము చెల్లించాలి.  వారి వద్ద కొంత జాగ్రత్తగా బేరం మాట్లాడి ఒక్కో బండిలో ఇద్దరం మాత్రమే వెళ్ళాం. ఆ బండ్లను ఇద్దరు నెట్టుకు తీసుకు వెడతారు.  మానవ ప్రయత్నంతో మానవ శక్తితో మాత్రమే వాటిని నడుపుతారు. అ బండ్లలో మా ప్రయాణం ఆసక్తి కరమైనది. ఆ బండ్ల మిద ఉన్న నంబరును గుర్తు పెట్టుకుని తిరిగి అదే బండిలో ఎక్కాలి.  మనుషులు నడిపే బండిలో ఎక్కాలంటే కొంత బాధ అనిపించింది. అక్కడకు వెళ్ళడానికి అది ఒక్కటే మార్గం కనుక ఎక్కక తప్పలేదు .
సూర్యాస్తమయ దృశ్యానికి మమ్ము చేరవేసిన బండి ఇదే 

 ఇలాంటి అ బండి ఎక్కి సుర్యాస్తమయ దృశ్యం చూసే ప్రదేశం చేరాం. అప్పటికే అక్కడ కాల మంది చేరారు. అబూ పర్వతంలో  సూర్యా స్తమయం  ఒక ప్రత్యెక ఆకర్షణ. వీక్షణం  చేయడానికి ఉన్న కేంద్ర స్థానానికి చేరం.  మేము మర్గమద్యంలో కొన్న తినుబండారాలను తింటూ ముచ్చట్లు చెప్పు కుంటూ సూర్యాస్తమయ దృశ్యాన్ని చూసి ఆనందించాము.
అబూ పర్వతం వద్ద  సూర్యాస్తమయ దృశ్యం విక్షిస్తున్న ప్రేక్షకులు

ఇలా సూర్యాస్తమయ దృశ్యం చూసి ఆనందంగా మా మా బండ్లలో వేనుతిరిగాము.  ఆరోజుకు బసకు చేరుకుని యధా విధిగా రాత్రి భోజనాలు చేసి విశ్రాంతి తీసుకున్నాము.  మరుసటి రోజు అబూ పర్వతంలో ఉన్న బ్రహ్మకుమరిల ఆశ్రమం చూడడానికి వెళ్ళాము. ఆశ్రమ ప్రాంగణం ప్రశాంతంగా  ఉంది. విశాలమైన మెట్లు ఎక్కి లోపలకు చేరగానే మమ్మల్ని మా భాష గురించి  విచారించి లోనికి పంపి అసీనులను చేసారు.  అప్పుడు తెలుగులో మాట్లాడే ఒక బ్రహ్మకుమారి వచ్చి తనను పరిచయం చేసుకుని తెలుగులో ప్రసంగం చేసింది. ఆమె ప్రసంగం చాలా బాగుంది. విన్నంత సేపు మమ్ము మంత్రముగ్ధులను చేసింది. ప్రసంగం విని వెలుపలికి వచ్చి అంతా తిరిగి చూసి పుస్తక విక్రయశాలలో పుస్తకాలను కొనుగోలు చేసి వెలుపలికి వచ్చాము.
బ్రహ్మకుమారి మందిరం ఇదే


బ్రహ్మకుమారి మందిరం చుసిన తరువాత మేము బసులో వెళ్లి  అర్భుతాదేవి మందిరం వద్దకు చేరుకున్నాము.
File:Hanuman Statue, near Arbuda Devi Temple, Mount Abu, Rajasthan.jpg


 అర్భుతదేవి మందిరానికి వెళ్ళాలంటే 400 మెట్లు ఎక్కాలి అని చెప్పారు. మాలో కొందరు మాత్రమే ఆ ఆలయానికి వెళ్లారు. అర్భుతాదేవి మందిరం కారణంగా ఈ పర్వతానికి ఈ పేరు వచ్చింది.
ఇది అర్భుతదేవి ఆలయానికి పోయే ప్రవేశ ద్వారం ఇక్కడి నుండి 400 మెట్లు ఎక్కాలి

ఆలయ దర్సనం చేసుకుని వచ్చిన వారు వచ్చే వరకు అక్కడ ఎదురుచూసి తిరిగి మిగిలిన ప్రదేశాలు చూడడానికి వెళ్లాం.
File:Mount Abu Jain-Temple ca1898.jpeg
ఇదే అద్భుతమైన శిల్ప వైభవం కలిగిన జైన మందిరం 
అక్కడ నుండి మేము ఒక జైన మందిరాన్ని చూడడానికి వెళ్ళాము.  ఆ ఆలయాన్ని ముస్లిం పాలకులచేత  కొంత ధ్వంశం చేయబడింది.  ఆలయ శిల్పాలు అత్యంత అద్భుతంగా ఉన్నాయి. కానీ కొన్ని శిల్పాలకు ముక్కు మొదలైన అవయవాలు విరగకొట్టారు. వాటిని ప్లాస్టర్ ఆఫ్  పారిస్ తో  సరి దిద్దారు.  ఆలయంలో మహావిరుడి విగ్రహాలు చాల బాగున్నాయి. మధ్యాహ్న సమయం అయింది కనుక తిరిగి బస చేరాము.  భోజనాలు అయిన తరువాత కొంత విశ్రాంతి తీసుకుని అలా నడుస్తూ అబూ సరసు చూడడానికి వెళ్ళాము.  సరసులో పడవ లలో ఎక్కి సందర్సన చేసాం.
అబూ సరసులో సుందరమైన పడవలు ఇవిగో

పడవలలో ప్రయాణం చేసే సమయంలో మమ్మలిని పడవ వారు సరసులోని చిన్న ఆలయం వద్దకు తీసుకు వెళ్లారు. అక్కడ చిన్న వినాయకుని విగ్రహం వద్ద పూజలు నిర్వహిస్తున్నారు.  అక్కడ స్వామి వారికీ కొన్ని కానుకలు ఇచ్చుకుని తిరిగి పడవల ముందుకు కదిలాము.  ఇది పడవలలో  కుర్చుని చేసాము.
సరసు మద్యలో వినాయకుడి గుడి ఇదే  పక్కన ఉన్న బండల పైన  పక్షులు  కూడి సందడి చేస్తుంటాయి.
                
సరసు నుండి వెలుపలికి వచ్చి మేమంతా అబూలో లభించే వస్తువులను కొనుగోలు చేసాం. ఇక్కడి ఎంపోరియం చాలా అందంగా ఉన్నది.  అక్కడ మా వాళ్ళు చాలా వస్తువులు కొనుగోలు చేసారు.  ఇలా అబూ యాత్ర ఆహ్లాదంగా ముగించి బసకు చేరి విశ్రాంతి తీసుకున్నాము.


అంబాజీ

అంబాజీ
అంబాజీ ఆలయ ముఖద్వారం 
మాతృ గయలో శ్రాద్ధకర్మలు ఆచరించిన తరువాత నిర్వాహకులు మాకు షడ్సోపెతనమైన భోజన ఏర్పాట్లు చేసారు.  మాములుగా శ్రాద్ధ కర్మలు ఆచరించిన వారికి పాయసం, గారెలతో ప్రత్యెక భోజనం ఏర్పాటు చేస్తారు కదా అలాగే  మాకు చేసారు నిర్వాహకులు.  భోజనాలు చేసి మేము  అక్కడి నుండి మేము బసులో సాయంత్రానికి బయలుదేరాము.  సాయం సమయానికి 6.30 సమయానికి అంబాజీ చేరాము.  అంబాజీలో సూర్యాస్తమయం చూడాలన్న ఏర్పాటు గదుల ఏర్పాటులో జరిగిన అస్తవ్యస్త పరిస్తితుల వలన మారి పోయింది.  కొంచెం ఆలస్యంగా ఆలయానికి వెళ్ళాము.  అంబాజీ అమ్మవారి ఆలయం. ఈ ఆలయం ప్రధానంగా  ఈ  ఉరు రూపుదిద్దుకున్నది.  ఆలయం చాల విశాలంగా  ఉంది.  శిల్పకళ  కూడా  మెచ్చ తగినదిగా  ఉంది.

అంబాజీ ఆలయం ఆరావళి పర్వతసానువుల్లోని గబ్బారు కొండ మీద ఉన్నది. ఇది పురాణ ప్రాశస్త్యం కలిగిన క్షేత్రం. సతీదేవి హ్రదయం పడిన ప్రదేశం ఇది.  ఈ ఆలయంలో దేవిని ఉపాసిస్తారు.  లోపలకు వెళ్లి అమ్మవారి దర్సనం చేసుకుని అల వెలుపలకు వచ్చి ఆలయ ప్రాంగణంలో ప్రసాదం కొనుగోలు చేసాం.  ప్రసాదంతో ఒక చిన్న వర్ణ వస్త్రాన్ని ఇస్తారు. భక్తులు దానిని మేడలో మాల మాదిరిగా ధరిస్తారు. గుజరాతులో చాలా ఆలయాలలో ఇవి ఇస్తారు. ఆలయంలో దేవి నాణేలను కూడా భక్తులు కొనుగోలు చేస్తారు. వీటిని దానం భద్రం చేసుకునే ప్రదేశాలలో పెట్టితే మంచిదని  నిర్వాహకులు చెప్పారు.  అందరు వీటిని కొనుగోలు చేసారు. ఒక్కోటి 25 రూపాయలు.  ఇలా మా దర్సనం  ముగించుకుని వెలుపలికి వచ్చాం. ఆలయ ప్రాంగణంలో  ఉన్న దుకాణాలలో కొన్ని దేవుని చిత్రం వంటి వస్తువులను కొనుగోలు చేసి మా బసకు చేరుకున్నాం. 

మరునాటి ఉదయం గబ్బర కొండ శిఖరం పైన  ఉన్న దేవి దర్సనానికి  వెళ్ళాం. అక్కడకు చేరుకోవడానికి కేబుల్ కార్లు ఉన్నాయి. మెట్లదరిలో కూడా చేరుకోవచ్చు. అయినా 999 మెట్లు ఎక్కాలి. ఆసక్తి కరమైన కేబుల్ కార్లను వదిలి మెట్లదారిలో పోవడానికి ఎవరు మొగ్గు చూప లేదు. పైగా మాకు సమయం కూడా లేదు మరి. కొండ శిఖరం చేరుకుని అమ్మవారి దర్సనం చేసుకున్నాం. అక్కడ అమ్మవారు శ్రీ చక్రం  మాత్రమె. శ్రీ చక్రం ముందు ఒక అఖండ దీపం వెలుగుతుంది. భక్తులు ఆ దీపానికి నమస్కారం చేసుకున్నారు. అమ్మవారి దర్సనం చేసుకున్న తరువాత అదే కేబుల్ కార్లలో కిందకు దిగాం.  అక్కడ పప్పెట్ ప్రదర్సన చేసే వారు మమ్ము ఆహ్వానించారు. అందరం ప్రదర్సన చూసి మాకు తోసినది ఇచ్చాం.  ఇలా అంబాజీ దర్సనం పూర్తీ చేసుకుని బసకు చేరుకుని భోజనాలు చేసి అక్కడికి సమీపంలో ఉన్న అబూ పర్వతానికి  ప్రయాణం సాగించాము.  


  

6, మే 2012, ఆదివారం

మాతృ గయ

ఇదే బిందు సరోవరం 

సిద్ధిపురు నుండి ఉదయం స్నానాదికాలు పూర్తీ చేసుకుని బయలు దేరి బిందు సరోవరం చేరుకున్నాము.  బిందు సరోవరం అంటే కపిల మహర్షి జన్మించిన ప్రదేశం. కపిల మహర్షి విష్ణుమూర్తి అంశ  అవతారాలలో ఒకడు. కర్ధర్మ ప్రజాపతి దేవభూతి తపసుకు మెచ్చి ప్రత్యక్షమైన విష్ణుమూర్తికి కర్దమ ప్రజాపతిని చూడగానే కంటి నుండి ఆనంద భాష్పాలు రాలాయి ఆ ఆనంద భాష్పాలు పడిన ప్రదేశంలో సరోవరమగా ఏర్పడింది. అదే బిందు సరోవరం.  విష్ణుమూర్తిని ఆ దంపతులు విష్ణుమూర్తి వంటి కొడుకును ఇవ్వమని కోరగా విష్ణుమూర్తి  వంటి కొడుకు కావాలంటే నేనే మీకు కొడుకా జన్మించాలి  అని చెప్పి  విష్ణుమూర్తి వారికి కుమారుడిగా జన్మించాడు.  అతడే కపిల మహర్షి. అయన  పుట్టగానే కర్దమ ప్రజాపతి   తపసు చేసుకోవడానికి వెళ్ళాడు. కపిల మహర్షి తన తల్లి దేవభుతికి సాంఖ్యజ్ఞానం ఉపదేశించి ఆమెకు జ్ఞానం కలిగించి ఆమె దేహత్యాగం చేసిన తరువాత ఆమెకు శ్రాద్ధ కర్మలు ఆచరించాడు. ఇక్కడ పరసుశు రాముడు తనతల్లికి  శ్రద్ధ కర్మలు ఆచరించాడు.  ఈ  కారణంగా  ఇక్కడ మాతృ మూర్తికి మాత్రం శ్రద్ధ కర్మలు ఆచరిస్తారు.  స్త్రీలు కూడా ఇక్కడ శ్రద్ధ కర్మలు ఆచరిచ వచ్చు.  ఇక్కడ ప్రత్యెక రుసుము తీసుకుని కావలసిన ద్రవ్యములు వారె సరఫరా చేసి శ్రద్ధ కర్మ నిర్వహించ చేస్తారు.
శ్రాద్ధ  కర్మ ఆచరిస్తున్న స్త్రీ పురుషులు 
  

బిందు సరోవరం  చెంత నీటిని  చల్లుకుని పవిత్రం చేసుకుని తరువాత శ్రాద్దకర్మ చేసే ప్రదేశానికి వెళతారు. బిందు సరోవరంలో స్నానం ఆచరించడానికి కావలసిన నీరు సరోవరంలో లేదు కనుక స్నానం చేయడానికి వీలుపడదు.  ముందుగా విష్ణుమూర్తిని పచ్చి వక్కలో ఆవాహన చేయించి. ఆయనకు షోడశోపచార పూజ నిర్వహించి తరువాత 27  పిండములు  చేయించి ఒక్కో విధమైన కృతజ్ఞత చెప్తూ ఒక్కో పిండము  సమర్పిస్తూ శ్రద్ధ కర్మ నిర్వహణ చేయిస్తారు. వారు వివరిచి చెప్పే విధం మనసును తల్లి పట్ల కృతజ్ఞతా భరితం చేసింది. పురోహితులు హిందిలో మాత్రమే వివరణ చేస్తారు. ఇలా తల్లికి శ్రాద్దకర్మ ఆచరించడం ఒక వింత అనుభూతిని అనందం కలిగించింది. పురోహితులకు వస్త్రలను కాని వాటికి బదులుగా ధనమును కానీ వారి ఇష్టాను సారం ఇవ్వ వచ్చు.  మాతృ శ్రాద్ధం కనుక చీరలను కూడా ఇవ్వ వచ్చు.  ముందుగా తెలిసిన వారు తమ వెంట తీసుకు వచ్చిన వస్త్రాలను దానం చేసారు. మిగిలిన వారు దానం ఇచ్చారు.  చివరగా పురోహితులకు దక్షిణగా అందరు ప్రత్యెక రుసుము చెల్లించాలి. దీనిలో మినహాయింపు లేదు. శ్రద్ధ కర్మ పూర్తీ చేసి పక్కనే ఉన్న దేవభూతి బొమ్మ ఉన్న వృక్షానికి నమస్కరించిన తరువాత శ్రద్ధ కర్మ పూర్తీ  అయినట్లే. తరువాత ఆలయ ప్రాంగణం లోని పరశురాముని దర్శించుకుని.  అలాగే లోపల ఉన్న కర్దమ ప్రజాపతి, దేవభూతి , కపిలమహర్షి ఆలయాలను దర్శించిన తరువాత ఆలయం వెలుపల నిర్వాహకులు ఏర్పాటు చేసిన ఉపాహారం తీసుకున్నాము.  ఇలా మాతృగయ యాత్ర పూర్తీ చేసుకున్నాము. విష్ణుమూర్తి,  కర్దమ ప్రజాపతి,  దేవభూతి,  పరశు  రాముడు పాదములు పడిన ప్రదేశంలో మేము నడిచాం అన్నది మాకు పరవశం కలిగించింది.  ఇలా మాతృ గయ యాత్ర   పూర్తీ అయింది.  

పోరుబందరు

పోరుబందరు 

 పోరుబందరు  ప్రయాణంలో ముందుగా హర్షద్ మాతా ఆలయం వద్ద ఆగాం. హర్షద్ మాట చాలా శక్తి కలిగినదని అప్పటి రాజులు ఆమె వద్ద అనుమతి తీసుకుని ముఖ్యమైన కార్యక్రమాలు ప్రారంభిస్తారని అక్కడి పూజారులు చెప్పారు. ఆలయ చూడాలంటే ౩౦౦ మెట్లు ఎక్కాలి.  మాలో కొందరు పైకి ఎక్కి దర్సనం చేసుకున్నారు. కానీ మమ్మల్ని మావాళ్ళు  ఎక్కడానికి అనుమతి ఇవ్వ లేదు. అన్ని మెట్లు ఎక్కడం శ్రమతో కూడుకున్న పని వారు అభిప్రాయపడి మమ్ము అలా  బస్సు వద్ద  వారు ఆలయ దర్సనానికి వెళ్లారు. నిర్వాహకులు మా వద్దకు వచ్చి పైన ఉన్న ఆల్;అయం వంటిదే క్రింద కూడా ఉన్నదని దానిని చూడవచ్చని సలహా ఇచ్చి మమ్ము తిరిగి పంపారు. మేము వెళ్లి క్రింద ఉన్న హర్షద్ మాతా ఆలయం చూసి అమ్మవారిని దర్శించి వచ్చాం. ఇంతలో పై ఆలయానికి వెళ్ళిన వారు కూడా వచ్చి చేరుకున్నారు.

 అక్కడ నుండి బయలు దేరి పోరుబందర్ చేరుకున్నాం. అక్కడ ఒక రామభక్తుని  మఠం చూసాం. అక్కడ కాలా పెద్ద తిరగలి చూసి ఆశ్చర్య పోయాం.  అక్కడ ఆలయంలో రాముడిని దర్శిన చేసాం.  అక్కడ ఉచిత భోజనం చేయమని చెప్పారు.  వారి భోజనం తినడం మనకు కష్టమే.  కోసం గట్టిగా ఉండే గోధుమ రొట్టెలు డాలు  కూరలు  పెరుగన్నం వడ్డిస్తున్నారు. మాకు నిర్వాహకులు సిద్ధం చేసిన దక్షిణ భారతదేశ భోజనం సిద్ధంగా ఉన్నందున మేము తినకుండా బయటకు వచ్చాం. 
స్థంభం మిద ఉన్న భాగిరదుడి చిత్రం


  తరువాత పోరుబందరులో భారత్ మందిరం చేరుకుని భారత్ మందిరం చూసాం. అక్కడ స్తంభాల మిద భారతీయ పురాణ పాత్రల చిత్తరువులను  చూసాం. 


అర్యముడు 

భారత్ మదిరం చూసి ఎదురుగా ఉన్న తారా మందిరం (ప్లానిటోరియం) చూసాం. ఆ తరువాత భారత్ మందిర వెలుపల ఉన్న విశాలమైన అరుగుల మీద కుర్చుని మధ్యాహ్న భోజనాలు చేసి ఉరు లోపలకు చేరాం. అక్కడ బసును నిలిపి కలి నడకన గాంధిజీ ఇల్లు చేరాం.  లోపలకు వెళ్లి గాంధిజీ పుట్టి పెరిగిన  ఇల్లు అంతా తిరిగి చూసాం. లోపల మెట్లు ఎక్కడానికి ఒక తాడు ఆధారంతో చెక్క మెట్లను ఎక్కి మొదటి అంతస్తు ఎక్కి పై భాగం ఇల్లు చూసాం. అలా మెట్లు ఎక్కడం కొత్త అనుభూతి. ఆ మెట్లు ఎక్కే విధానం మాకు ఆశ్చర్యాన్ని కలిగించింది.  అల ఇల్లంతా చూసి   క్రిందకు చేరి చివరగా అక్కడ ఉన్న ఒక చిత్రాన్ని చూసాం. ఆచిత్రంలో ఉన్న బొమ్మ ఒక్కో వైపు  నుండి ఒక్కోలా కనిపిసుంది. ఇలా రెండు రకాలుగా కనిపిస్తున్న ఆ చిత్రం కూడా మాకు ఆశ్చర్యం  కలిగించింది.  అక్కడ నుడి తిరిగి బసు నిలిపిన ప్రదేశం చేరాం. అక్కడ నుండి  ఆటోలో ఎక్కి సుధాముడి మందిరం చూసాం.  ఆరాత్రికి సోమనాద్ చేరాం.

సోమనాద్ 

 అక్కడి నుండి రిగి వచ్చి ఆరాత్రికి బసులో సోమనాద్ చేరాం. ఆరాత్రికే సోమనాధుని దర్శనానికి వెళ్లాం. సోమనాధుని ఆలయ ద్వారం ముందు సర్దార్ వల్లభాయ్ పఠేల్ విగ్రహం ఉన్నది.  ఆలయ పునరుద్ధరణ చేసినందుకు కృతజ్ఞత చూపడానికి అల విగ్రహ ప్రతిష్థ జరిగింది. ఆరోజుకు సోమనాధుడి ఆలయ దర్శనం చేసుకున్నాం. సోమనాధుని ఆలయం చాలా సుందరంగా  ఉన్నది. శిల్పకళ అద్బుతం. మేము వెళ్ళే సమయానికి అక్కడ జరిగే లేజర్ ప్రదర్సన అయిపొయింది. కొంత  నిరుత్సాహ  పడ్డాం అయినా ఆలయ ప్రాంగణంలో  ఉన్న కొన్ని శిల్పాలను చూసాం.  అవి చాలా బాగా ఉన్నాయి. అక్కడ నుండి హోటల్ రూముకి చేరి రాత్రి అల్పాహారం తిని విశ్రాంతి తీసుకున్నాం.


 

29, ఏప్రిల్ 2012, ఆదివారం

బెట్ ద్వారక

బెట్ ద్వారక


మేము రుక్మిణి మందిరం నుండి బెట్ ద్వారక బసులో చేరాము. సముద్రంలో కొంచెం దూరం ప్రయాణించి బెట్ ద్వారక చేరాలి. కనుక అక్కడ ఉన్న రేవు వద్ద పడవ వారితో మాట్లాడి బేరం కుదుర్చుకుని ఒక్కో  పడవలో 13  మందిమి కుర్చుని బెట్ ద్వారకకు బయలుదేరాం. ముందుగా అక్కడ పక్షులకొరకు ఆహారం కొనమని నిర్వాహకులు సలహా ఇచ్చారు. అలాగే కొనుక్కుని పడవెక్కాం.  ఈ   పడవ  ఎక్కడానికి బాగా శ్రమ పడ్డాం. ఒక పడవ దాటి మరొక పడవ చేరాం అందుకే అంత శ్రమ.
ఎలాగో పడవెక్కి వసతిగా అందరం కూర్చున్నాం.  సముద్రపు నీటిని చుస్తే మనసుకు ఉత్సాహం కలిగింది.
జలాశయాలు  మనసుకు ఆహ్లాదం ఇవ్వడం సహజం కదా. 

వీరు  మాకు బెట్ ద్వారక చూపించిన పురోహితుడు  ఈయన   వేషధారణ  విచిత్రంగా ఉంది కదా 
ఇదే బెట్ ద్వారక రేవు 
బెట్ ద్వారా సముద్రతీరం ఇదే 

పంచ ద్వారకలలో  బెట్ ద్వారక ఒకటి. శ్రీ కృష్ణుడు నివసించిన భవనం ఇక్కడే ఉంది. శ్రీకృష్ణుడు గోమతి ద్వారకలో రాజ్య కార్యాలు నిర్వహించి రాత్రి సమయానికి ఇక్కడకు చేరుకుంటాడు. ఇక్కడ శ్రీకృష్ణ వసుదేవులకు బలరాముడికి ప్రత్యేక మందిరాలు ఉన్నాయి. బెట్ ద్వారక అనే పేరు ఎందుకు వచ్చిందో తెలుసుకోవాలని ఉంది కదా ! బెట్ ద్వారక అని ఎందుకు అంటారంటే ఇక్కడ  శ్రీకృష్ణుడు తన బాల్య మిత్రుడైన సుధామునితో బేటి అయాడు కనుక ఈ  ప్రదేశం బెట్ ద్వారక అని పిలువబడుతుంది. . సుధాముడే కుచేలుడు అతడు శ్రీకృష్ణుడిని చూసి అటుకులను కానుకగా సమర్పించి తన దారిద్యం తనకే తెలియకుండా పోగొట్టుకున్నాడు.






ప్రయాణీకులను బెట్ ద్వారకకు చేరవేసే పడవలు ఇవే

అలా  పడవేక్కామో లేదో ఇలా పక్షులకు ఆహారం వెయ్యడం మొదలు పెట్టాం.  పక్షుల గుంపులతో  మేము సముద్ర జలాల్లో ముదుకు సాగాం. సముద్రపు పక్షులు అందంగా లాఘవంగా మేమిచ్చిన ఆహారం అందుకున్నాయి. ఆహారం తినే   వరకు మమ్ము వెన్నంటి వచ్చాయి. తరువాత వేరొక పడవ వద్దకు చేరాయి.ఆ పక్షులను చూసి అందరూ ఉత్సాహ పడ్డారు.  ఇలా అందరం ఆనందంగా సముద్రాన్ని తిలకిస్తూ ఆనందిస్తూ అవతలి ఒడ్డుకు చేరాం.  అక్కడ పడవలను దిగి వంతెన మిద నుడి అవతలి తీరం చేరాం. ఇసారి సులువుగానే పడవ దిగాం. మేము తిరిగి వచ్చే వరకు ఆ పడవలు అక్కడే ఉంటాయి.  మేము వచ్చి మా మా పడవలలోనే ఎక్కాలి. 

శ్రీ కృష్ణుడి  నివాస మందిరం చిన్న కొండ మిద కొంచెం ఎత్తులో ఉంది.  మేము కొంత దూరం నడిచి మందిరం చేరుకున్నాము. అక్కడ గైడు  వివరిస్తుండగా ఆలయం అంతా చూసి శ్రీకృష్ణుడిని దర్సనం ముగించాం.  కృష్ణుడు నివసించిన మందిరం చూసామన్న తృప్తితో వెలుపలకు వచ్చాం.  తిరిగి పడవలు ఎక్కి ప్రయాణించి రేవుకు చేరాం. మేము కొంత దూరం నడిచి బసు వద్దకు చేరి తిరిగి గోమతి ద్వారకకు ప్రయాణం అయ్యాము.

నాగే ఈశ్వరం 

మేము  అలా తిరిగి గోమతి ద్వారక చేరుకొని భోజనాలు చేసి కొంత సమయం విశ్రాంతి తీసుకుని సాయం సమయానికి నాగేస్వరం జ్యోతిర్లింగ దర్శనానికి బయలు దేరాం.  అలా ఆలయం చేరుకొని నాగేస్వరుడిని దర్సనం చేసుకున్నాము. నాగేస్వరాలయం ప్రసంతంగా ఉంది.  ముందుగా ధ్యానంలో ఉన్న పెద్ద  ఈశ్వర విగ్రహం ఆకర్షనీయంగా ఉంది.  ఆలయ లోనికి వెళ్లి స్వామిని దర్సనం చేసుకున్నాం. ఇక్కడ ఈశ్వరుడు తన భక్తుడి  కాపాడడానికి స్వయంగా ప్రక్ష్యమై తన భకత పరాధీనత చాటుకున్నాడు.  స్వామిని దర్శించి తిరిగి గోమతి ద్వారక చేరుకున్నాం.  నిర్వాహకులు  ద్వారకనాధుడి  ఆలయంలో పూజ చాలా బాగుందని అక్కడ స్వామికి వివిధ నైవేయాలు సమర్పించి అమోఘంగా పూజ చేస్తున్నారని వచ్చి చూడమని  చెప్పి పంపారు. మాలో కొందరు తిరిగి  దర్సనం చేసుకుని వచ్చి  పూజ చాలా బాగుందని చెప్పారు.
మరునాడు మేము గోమతి ద్వారకను విడిచి సిద్ధిపూరు ప్రయాణం అయ్యాము.

.




































22, ఏప్రిల్ 2012, ఆదివారం

రుక్మిణీదేవి మందిరం

రుక్మిణీదేవి మందిరం 

ఇదే రుక్మిణీదేవి మందిరం 
మరిసటి రోజు ఉదయం బెట్ ద్వారక చూడడానికి  బసులో బయలుదేరాం. మార్గమద్యంలో రుక్మిణి మందిరం చూసాము.  రుక్మిణి మందిరంలో కుడ్య శిల్పంగా  కృష్ణుడు , రుక్మిణీదేవి దుర్వాసుడి రధం లాగుతున్న దృశ్యం చెక్కబడి ఉంది. మాతో వచ్చిన గైడు ఇక్కడకు చుట్టుపక్కల 5  కిలో మీటర్ల  దూరం  వరకు మంచి నిరు లభించదని అది దుర్వాసుడు రుక్మిణి దేవికి ఇచ్చిన శాపమని వివరించాడు. రుక్మిణీదేవి దుర్వాసుడి ఆదేశం మీరి దాహార్తి తీర్చుకోవడానికి కొంత జాలం సేవించిన కారణంగా ఇటువంటి శాపానికి గురి అయిందని. కానీ ఇక్కడ ఉన్న ఒక బావిలో మాత్రమె మంచి నిరు దొరికేలా శాపవిమోచనం చెప్పాడని తెలుసుకున్నాము .

రుక్మినిదేవిని దర్శనం చేసుకుని వెలుపలికి వచ్చాము. వెలుపల స్త్రీపురుషులు ఆనందంగా నృత్యం  చేయడం చూసి ఆనందించాం. మేము కూడా నృత్యంలో పాల్గొని ఆనందించాం



 

 చూసారా ఇదిగో ఇలా నృత్యం చేతుంటారు
ఆలయం వెలుపల భక్తులు 
ఆలయం వెలుపలి దృశ్యాలు 

ఆలయం దర్శించి నృత్యాలు చుసిన ఆనందంతో వెలుపలికి వచ్చి ఆలయానికి ఎదురుగా కొంత దూరంగా   కూర్చున్న బిక్షువులని చూసాం. వారు చక్కని శుభ్రమైన దుస్తులు ధరించి క్రమ శిక్షణగా కూర్చున్నారు వారిని భిక్షువులు అంటే నమ్మబుద్ధి కాలేదు. వేషధారణ అలా ఉంది మరి. గైడు వారిని గురించి ఇలా చెప్పాడు. ఆలయ నిర్వాహకులు వారిని ఇలా కూర్చోమని చెప్పారని భక్తులు తమంతట తాము ఏదైనా ఇస్తే మాత్రమే పుచ్చుకుంటారని. ఏది ఇచ్చినా సమానంగా పుచ్చుకుంటారని చెప్పారు.  మాలో కొందరు వారికి కొంత ధనం దానం చేసారు. వారి క్రమ శిక్షణ చుస్తే ముచ్చట  వేసింది.
ఇదిగో విరే ఆ భిక్షువులు 
ఆ తరువాత మా ప్రయాణం కొనసాగించి బెట్ ద్వారక చేరుకున్నాము.

21, ఏప్రిల్ 2012, శనివారం

గోమతీ ద్వారక

గోమతీ ద్వారక 
File:Dwarkadheesh temple.jpg

మరుసటి రోజు ఉదయానికి  గోమతీ ద్వారక  చేరుకున్నాము. ఇక్కడ గోమతి నది సముద్రంలో సంగమిస్తుంది. గోమతి ద్వారకలో కృష్ణుడు రాజ్యకార్యకలాపాలు నిర్వహించిన ప్రదేశం. ఇక్కడ కృష్ణుడి మనుమడైన వజ్రనాభుడు ఆలయం నిర్మించినట్లు స్థల పురాణం ద్వారా తెలుస్తుంది.  ౧౦వ దశాబ్దంలో ఐ ఆలయ పునర్న్ర్మానం జరిగినట్లు చారిత్రక ఆధారాలు ఉన్నాయి. స్నాదికాలు చేసి  ఆలయ దర్సనానికి బయలుదేరం. గోకుల్ హోటల్ నుండి అటో లలో  ఆలయానికి వెళ్ళాం. ఆలయంలో కెమెరా సెల్ ఫోన్లను అనుమతించరు కనుక చాయాచిత్రాలు తీసే అవకాశం లేదుమరి.  లోపలకు వెళ్లి కృష్ణుడి చిత్రాన్ని కొనుక్కుని ఆలయ దర్శనం చేసుకోవడానికి  వెళ్ళాం.  ఆలయ ప్రదిక్షణ  చేసి స్వామి సన్నిధిలో క్యూలో నిలబడి  దర్శనం చేసుకున్నాము. ఇక్కడ దర్శనం చేయడానికి వత్తిడి లేదు కనుక సులువుగా దర్సనం అయింది. ఈ ఆలయానికి  గోపురం మీద జండా ఒక రోజుకు ఐదు సార్లు ఎగుర వేస్తారు. భక్తులు ఈ జండా ఎగురవేయడానికి అనుమతి తీసుకుని జండా సమర్పిస్తారు. సమర్పించే భక్తులను కూడా పై వరకు  తీసుకు వెళ్లి ఆక్కడ పూజ చేయించి ఆలయ కార్యకర్తలు జండా ఎగురవేస్తారు. ఈ జండాను భక్తులు  అత్యంత శ్రద్ధతో తాకి నమస్కరిస్తారు.  ఈ జండా ఎగురవేయడానికి కొన్ని సంవత్సరాల ముందే నమోదు చేసుకుంటారు కనుక ఈ అవకాశం లభించడం అపురూపంగా భావిస్తారు. ఇలా ద్వారకలో కృష్ణుడి జండా ఇప్పటికీ ఇలా నిరంతరంగా  ఎగురుతూనే ఉంది.  ఇలా దర్శనం  చేసుకుని వెలుపలికి వచ్చి అలా కూర్చున్నాము. అప్పుడు అక్కడ ఆలయం చూపడానికి గైడ్ వచ్చాడు. గైడ్ వెంట పోయి తిరిగి ఆలయనం అంతా తిరిగి వివరంగా చూసాము. ఇక్కడ కృష్ణుడి కుమారుడు ప్రద్యుమ్నుడికి తనకుమారుడైన అనిరుద్ధిడితో ప్రత్యేక ఆలయం ఉంది. బలరాముడికి,  రేవతికి, దేవకీ, వసుదేవులకు, వాసుదేవుడికి, రుక్మిణి, సత్యభామ, జాంబవతికి, సుభాద్రలకు లకు విడి విడిగా సన్నిధులు ఉన్నాయి. ఈ ఆలయములో దర్శనం  అయిన తరువాత స్త్రీలు  గుంపులు గుంపులుగా కూర్చుని ఆలయ ఆవరణలో కూర్చుని కృష్ణుడి  చిత్రం ముందు పెట్టుకుని కృష్ణుడి గీతాలు పాడుకుని వెడుతూ ఉంటారు. ఇది చూడడానికి వినడానికి కూడా ఆసక్తిగా ఉంది.  

ఆలయం నుండి వెలుపలికి రాగానే పక్కనే గోమతి నది సాగరసంగమం చేసే ప్రదేశం చేరుకున్నాము. అక్కడ మరి కొన్ని ప్రదేశాలు చూసి తిరుగు ముఖం పట్టాము. సాయంత్రానికి తిరిగి సమీపంలో రుక్మిణి మాట ఆలయం , శివుడి గుడి  అలాగే అక్కడే ఉన్న చిన్న చిన్న ఆలయాలను చూసాము.  తిరిగి రాగానే మళ్లీ కృష్ణుడి దర్శనానికి వెళ్ళాము. ఇలా మరొక రోజు యాత్ర ముగిసింది.
గోమతి ద్వారకలో ఒక వీధి 
గోకుల్ హోటల్  ఇదే ఇక్కడే మేము బస చేసాము  
  

15, ఏప్రిల్ 2012, ఆదివారం

థాకురు ద్వారక

థాకురు ద్వారక
ముందరి పోస్ట్ వ్రాసినప్పుడు అహమ్మదాబాదులో చూసినవి వ్రాసాను కదా. మరుసటి రోజు అహమ్మదాబాదు ఉదయమే బయలుదేరి  అక్కడికి దాదాపు 90  కిలోమీటర్ల దూరంలో  ఉన్న దాకురుద్వారకకు యాత్రా నిర్వాహకులు ఏర్పాటు చేసిన బసులో వెళ్ళాము.  ఉరి వెలుపల బస్సును ఆపి అక్కడ నుండి ఆటోలను ఏర్పాటు చేసుకుని ఉరిలోపలకు వెళ్ళాము. ఎందుకు అంటే పురాతనమైన ఉరు కనుక వీధులు బస్సులు వెళ్ళడానికి అనుకూలముగా ఉండవని ఇలా ఆటోలలో వెళ్ళాలి. బస్సు స్టాండు నుండి ఆటోలు సులువుగా లభ్యం ఔతాయి. ఆటోలో దాకురు కృ ష్ణుడి ఆలయం వెళ్ళాము. అక్కడ స్వామిని రణచోడ్ రాయ్ జీ అంటారు. ఇక్కడ స్వామికి ఒక చరిత్ర ఉంది. ఇక్కడ బోధనా అనే ఒక భక్తుడు ప్రతి పున్నమికి  ద్వారకకు కాలినడకన వెళ్లి దర్శించుకుని వచ్చేవాడు. అలా అతడికి వయసు మళ్ళింది. అతడు ద్వారకకు వెళ్ళ లేక శ్రమ  పడే వాడు. అతడి శ్రమను చూసి కృష్ణుడు ఇక నువ్వు ద్వారకకు రావలసిన పని లేదు నేనే నీవద్దకు వస్తాను నన్ను నే వెంట తీసుకు పోవచ్చును అను అనుమతి ఇచ్చాడు. అతడు కృష్ణుడిని తీసుకురాగానే ద్వారకా వాసులు అతడిని ఎదుర్కొన్నారు. అప్పుడు కృష్ణుడు తనను నీటిలో దాచమని చెప్పాడు. బోధనా అలాగే చేసాడు. ద్వారకా వాసులు కృష్ణుడి  వెదుకుతూ కొరకు కర్రలతో నీటిలో పొడిచారు. తరువాత కృష్ణుడిని  నిటి నుండి వెలికి తీసినప్పుడు కర్రలతో పొడిచిన గుర్తులు కృష్ణుడి మిద కనిపించాయి. అప్పుడు ద్వారకావాసులు కృష్ణుడి ఎత్తు బంగారం ఇస్తే తాము తిరిగి వెళ్ళగలమని చెప్పారు. బోధనా అందుకు అంగీకరించాడు కాని అతడి వద్ద అతడి భార్య ధరించిన ముక్కు పుడక తప్ప వేరు బంగారం లేదు. అప్పుడు కృష్ణుడు ఆ ముక్కెరతో  తనను తూచమని  మని చెప్పాడు .  బోధనా అలా చేయగానీ ఆశ్చర్యంగా కృష్ణుడు ఆ ముక్కెరతో   సమానంగా తూగాడు. ఇదీ ఈ ఆలయ చరిత్ర.. ఇక్కడకు లక్షల మంది భక్తులు వస్తారు. పౌర్ణమి ఇక్కడ విశేషంగా చేస్తారు. ఇక్కడ స్వామికి పలు  దర్శనాలు ఉంటాయి.
1 . మంగళ భోగ :- కృష్ణుడిని ఉదయము నిద్రలేపుతారు. ఉదయము స్వామి దర్సనం మంగళ కరం కనుక దీనిని మంగళ్ భోగ్ అంటారు.
2 . స్నాన్ :- స్వామికి స్నానం చేయిస్తారు.
3 . బాల్ భోగ్ :- స్వామికి ఉదయపు పాలు  నివేదన చేస్తారు.
4 .  శృంగార భోగ్ :- స్వామికి అలంకారం చేస్తారు.  స్వామికి ఖర్జూరము , ఎండు ద్రాక్ష,  బాదం పప్పు,  జీడి పప్పు వంటి బలవర్ధక ఆహారం నివేదన చేస్తారు. తిదివారాలను అనుసరించి అలంకరణలో మార్పులు ఉంటాయి.
5  గ్వాల్ భోగ్ :-  స్వామికి అల్పాహారం,  చిరుతిండి పెరుగు నివేదన చేస్తారు. అలాగే స్వామి చేతిలో వేణువును కాని పూల మాలను కాని ఉంచుతారు. స్వామిని అప్పుడు గోపబాలలతో గోవులను కాయడానికి పంపుతారన్న మాట. తరువాత దర్సనం మూడు గంటల సమయం ఆపివేస్తారు.
6 . రాజ్ భోగ్ :- స్వామి మూడు గంటల సమయం పచ్సిక బయళ్ళలో  గోపబాలురతో గోవులతో ఆనందంగా గడిపి తిరిగి వచ్చిన సమయం అన్నమాట. అప్పుడు స్వామికి భాజాభాజంత్రిలతో మేళతాళాలతో  స్వాగతం పలికి ఆనందంగా చక్కగా అలంకరిచి తామరపూవు, వేణువులను ఇచ్చి ఆహ్లాదకరమైన దుస్తులను అలంకరించి సెంటు చల్లి ఆనందగా హారుతులు నివేదన సమర్పిస్తారు.
7 .  ఉత్తాపన్ :- ఇది సాయంకాల దర్సనం. ఈ సమయంలో స్వామిని స్వల్పకాల నిద్ర నుండి ప్రేమగా లేపి  కెక్కగా అలంకరిచి నివేదనా హారతులు సమర్పిస్తారు.
8 . ష్యాన్ :- స్వామికి అల్పాహార నివేదన చేసి హారతులుచ్చి స్వామికి నెమలి ఈకలతో చేసిన విసనకర్రతో విసిరి ప్రేమతో నిద్రపుచ్చుతారు. ఇది రోజులో ఆఖరి దర్సనం  .

రణ చోడ్ రాయ్ జీ దర్సనం గొప్పగా ఉంటుంది. ఆకోలాహలము చూడవలసినదే కాని వర్ణించేది కాదు.  దర్బారు వంటి ఆలయం లోపల స్వామి, వేళ వేళలా విధవిధమైన అలంకరణలు, ఒక్కో అలకరణ 45 నిముషాల సమయం ఉంటుంది. భక్తులు ముందుగానే గుమికుడుతారు. క్యు అంటూ ఏమీ ఉండదు.  తలుపు తెరేరవగానీ ఆనంద పరవశంతో   భక్తులు రకరకాల నామాలతో స్వామిని స్మరిస్తూ  దర్శిస్తారు. భక్తులు ఒకరిని ఒకరు విపరీతంగా తోసివేస్తారు. తోపిడి తోనే దర్శించి వెలుపలికి రావాలి. మన ప్రయత్నం లేకుండానే వెలుపలికి వస్తామన్నది నిజం అతిశయోక్తి కాదు. ఇక్కడ దొంగల భయం ఉంటుదని కూడా అంటారు. కనుక భక్తులు దర్సన సమయంలో తమ ఆభరణాలను జాగ్రత్త పరచుకోవాలి మరి.  కొంత మంది ఒకరోజులో అన్ని దర్శనాలు చేసుకుంటారు.  దర్సనాలకు ఇక్కడ అంత ముఖ్యత్వం ఉంది మరి. వీలు ఉంటె ఇక్కడ ఒక రోజు ఉండి అన్ని చూసుకో వచ్చు. మళ్లీ మళ్లీ రాలేము కదా.  ఆలయంలో ఫోటోలకు అనుమతి లేదు కనుక చిత్రాలను తీయలేదు. మచ్చుకి ఒకటి మాత్రం తీయకలిగాను .    వీక్షించండి .
రణ చోడ్ రాయ్ జీ ఆలయం 


స్వామిని దర్శించి తిరిగి వచ్చి నిర్వాహకులు ఏర్పాటు చేసిన భోజనం చేసి.విశ్రాంతి తీసుకుని సాయత్రం అల్పాహారం తిని తయారై బస్సులో గోమతి ద్వారకకు ప్రయాణం అయ్యాము. రాత్రి ప్రయాణంలో గోమతి ద్వారకు చేరుకున్నాము. గోమతి ద్వారకు చేరే సమయానికి తెల్ల వారింది.


2, ఏప్రిల్ 2012, సోమవారం

పంచద్వారకాయాత్ర అహమ్మదాబాదు

పంచద్వారకాయాత్ర
అహమ్మదాబాదు 

పంచద్వారకలు చూడడానికి మేమంతా దాదాపు 50 మంది బయలు దేరాం. అందరం చెన్నై రైలు స్టేషన్ వద్దకు చేరి మా మా స్థానాలలో ఆసీనులంయ్యాము.  మేము ముందుగా అహమ్మదాబాదు చేరుకున్నాము.  అక్కడ హోటలు బస ఏర్పాటు చేసారు. మరునాడు ఉదయం అందరం కలసి బసులో నగరదర్సానానికి బయలుదేరాం. ముందుగా ఇస్కాన్ టెంపుల్ చూసాం .
ఇదే అహమ్మదాబాదు ఇస్కాన్ టెంపుల్ 
ఆ తరువాత మేము వైష్ణవి దేవి ఆలయ నమూనా చూడడానికి వెళ్ళాము. అది ఒక  మంచి అనుభవం. నమూనా అయినా లోపలకు వెళ్లి అమ్మవారిని దర్సనం చేసుకుని వెలుపలకు రావడానికి గంట సమయం పట్టింది. లోపల కొన్ని మార్గాలలో ప్రాకి వెళ్ళవలసి ఉంటుంది.  మాలో కొందరు అలా వెళ్లి ఆ అనుభవం చవి  చూసారు. కొందరు నేరుగా వెళ్లారు. అలా వెళ్ళడానికి వేరే మార్గం ఉంది. ఇలా వైష్ణవి మందిరం చూసి బయటకు వచ్చాం. 
ఇదిగో అహమ్మదాబాదు వైష్ణవి ఆలయం

ఆ తరువాత మేము అహమ్మదాబాదు లోని బాలాజీ ఆలయానికి వెళ్ళాం . అక్కడ పూజారులు దక్షిణ భారతదేశం  లోని వారు. ఈ ఆలయాన్ని  తెలుగువారు నిర్మించుకున్నారని  తెలుసుకుని ఆనందించాం. ఆలయం బాగా ఉంది.
చక్కగా నిర్వహించబడుతుంది. ఆలయ ముందుభాగంలో ఉన్న గరుత్మంతుడు , హనుమంతుడు మరింత ఆకర్షించిన  విషయం మాత్రం నిజం. గాలిగోపురం కూడా బాగుంది.
ఇదిగో గుజరాత్ లోఉన్న బాలాజీ ఆలయం 
తరువాత మేమంతా గాంధి ఆశ్రమం చేరుకున్నాము.  మనసులో అనిర్వచనీయమైన ఆనందం కలిగింది. జాతిపిత ఆశ్రమం చూడబోతున్నందుకు మనసు పులకించింది  మరి. ఆశ్రమంలో ప్రవేశించి చక్కగా అంతా కలయ తిరిగి చూసాం. తృప్తిగా  చాయాచిత్రాలు తీసుకున్నాం. ఆశ్రమం నుండి వెనుక భాగంలో ఉన్న సబర్మతి నదిని చూసాం .  ముందు ఉన్న మూడు కోతులను చూసాం. మాకప్పటికి మధ్యాహ్న భోజన సమయం అయింది. అందరం కలిసి ఆశ్రమప్రాంగణంలో  భోజనాలు చేసాం. భోజనమంటే తీసుకువచ్చిన సాంబార్ సాదం, పెరుగన్నం. మిగిలినది అతిథులకు ఇచ్చి సత్కరించాం. 

 ఆశ్రమం వెనుక ఉన్న సబర్మతీ నది 
భారతీయభాషలలో గాంధిజీ సంతకం 

ఆశ్రమ ద్వారంలో బాపూజీ 
ఆశ్రమంలో మూడు  కోతులు 
 తరువాత మాప్రయాణం అహమ్మదాబాదు లో ఉన్న అక్షరధామ్ సందర్సం. అక్షరధామ ప్రవేశం చేసాం. అందరికీ నిర్వాహకులు టిక్కెట్లు కొని తెచ్చారు. లోపలి వెళ్లి ఒక్కో తిగా చూసి ఆనందించాం. ఆ తరువాత నాలుగు ప్రదర్సనలు చూసి ఆనందించాం. స్వామినారాయణ చలన చిత్రం చూడడం అపురూపమైన అనుభూతి. చివరగా అందరినీ ఆశ్చర్య ఆనందంలో ముంచిన విషయం అక్కడ నిర్వహించిన లేజర్ షో. ముచికుందుడి కదా లేజర్ కిరణాల ప్రదర్శనలో చూడడం చూసి అలుకిక ఆనందానికి గురయ్యాం. అక్షరధామలో కెమెరా,  సెల్ ఫోన్ లను అనుమతించరు కనుక చాయాఛిత్రాలను చూపడం కుదరదు మరి. 
ఇది ధారావాహిక మాదిరి మిగిలిన భాగం తరువాతి తపాలాలో చూడాలి మరి.